اوراق قرضه (bond)، اوراقی است كه سود معين دارد و صادركننده آن متعهد میشود اصل پول و سود را در تاريخ معين پرداخت كند. اين اوراق معمولاً تعدادی كوپن سود دارند كه در دورههای مشخص، مثلا هر سه ماه يكبار، بايد به شركت صادر كننده اوراق يا بانک عامل آن مراجعه كرده و با تحويل كوپن، بخشی از سود را دريافت كرد. اوراق قرضه به سه دسته کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت تقسیم میشوند اوراق کوتاه مدت سررسیدی کمتر از یکسال، میانمدت بین یک تا ده سال و سررسید اوراق بلند مدت معمولاً بیش از ده سال است.
:اوراق قرضه به دو قسمت تقسیم میشوند
الف) اوراق قرضه عادی
اوراق قرضه عادی اوراقی است که مبلغ اسمی آن معلوم و مدت زمان آن نیز مشخص است و میزان بهره تعلق گرفته نیز به طور واضح تصریح شده است. اشخاص این اوراق را خریداری و در موقع معین به شرکت مراجعه و اصل و فرع آن را دریافت میدارند.
ب) اوراق قابل تبدیل به سهم
اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم اوراقی است که بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و گزارش خاص بازرسان و تصویب مجمع عمومی فوقالعاده قابل تبدیل به سهم است. به این طریق که دارندگان اوراق قرضه میتوانند به شرکت مراجعه نموده و سهام با نام دریافت نمایند. در چنین موردی شرکت باید هم زمان با انتشار اعلامیه پذیرهنویسی اوراق قرضه، سرمایه خود را افزایش دهد که دارندگان اوراق قرضه بتوانند سهم خریداری کنند.
انواع اوراق قرضه
اوراق قرضه دولتی
اوراق قرضه شهرداری
اوراق قرضه شرکتی
اوراق قرضه دولتی
دولتها برای تأمین مالی خود و پرداخت هزینههای مانند حقوق، صورتحسابها و... اقدام به انتشار اوراق قرضه میکنند. طبیعتاً هرچه وضعیت اقتصادی یک کشور بهتر و با ثباتتر باشد، ریسک خرید اوراق آن نیز کمتر است.
اوراق قرضه شهرداری
معمولاً که زمانی که شهرداریها برای تأمین هزینههای خود جهت توسعه طرحهای عمرانی و پروژههایی از قبیل ساخت فرودگاه، نیروگاه، پل، خیابان و... به پول و منبع مالی بیش از درآمد حاصل از مالیات و عوارضها داشته باشد، اقدام به انتشار این نوع اوراق قرضه میکند.
اوراق قرضه شرکتی
شرکتها جهت تأمین مالی کسبوکار موردنیاز و پوشش هزینههای خود نیاز اقدام به انتشار اوراق قرضه میکنند. اوراق قرضه شرکتی در مقایسه با اوراق قرضه دولتی و شهرداری، ریسک بالاتری دارند اما از سوی دیگر از تنوع بیشتری برخوردارند.
تفاوت اوراق قرضه با سهام
اوراق قرضه مانند سهام، یک نوع سرمایهگذاری محسوب میشود اما تفاوت سهام و اوراق قرضه در مالکیت تجاری آن است. به این صورت که سهام، وام به حساب نمیآید بلکه به معنای مالکیت در یک شرکت است که بازدهی آن به میزان سود شرکت بستگی دارد. از این رو، سهام پرریسکتر و پرنوسانتر است. در مقابل، اوراق قرضه غالباً دارای نرخ بهره ثابت هستند که در این نوع سرمایهگذاری افراد پول خود را به یک شخص حقیقی یا حقوقی قرض میدهند و طی دوره معینی بابت آن بهره دریافت میکنند. سپس با به پایان رسیدن سررسید، اصل پول خود را دریافت میکنند.