بازار پول

در علم مالی، بازار پول بازاری است برای داد و ستد انواع پول یا دارايي های شبه پول که عموما سررسيدی کمتر از يک سال دارند. از ویژگی های بازار پول می توان به اندک بودن ريسک عدم پرداخت ، نقد شوندگی و ارزش اسمی بالا نام برد.

مهم ترین رسالت بازار پول ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به منظور تامین نقدینگی کوتاه مدت و نیز تامین سرمایه در گردش است. بانک مرکزی مقام ناظر در بازار پول و واسطه های دیگر مالی نظیر بانک های تجاری و موسسات اعتباری غیر بانکی از مهم ترین نهادهای این بازار به شمار می روند.

بازار پـول به خاطر طبیعت نقدشوندگی بالای اوراق بهادار و سررسید کوتاه مدتشان، نوعاً به عنوان مکانی امن برای نگهداری پول در نظر گرفته می شوند، اما ریسک هایی در این بازار وجود دارد که هر سرمایه گذاری باید آز آن ها آگاه باشد که مهم ترین آن ها ریسک تورم می باشد.

ابزارهای بازار پول عبارتندازاسناد خزانه، پذیره های بانکی،اوراق تجاری، گواهی سپرده، قراردادهای بازخرید

اسناد خزانه

این اوراق به صورت کوتاه مدت و با نرخ تزنیل شده (قیمتی کمتر از ارزش اسمی) به فروش می رسد تا در تاریخ سررسید، به قیمت اسمی تسویه شود. ما به التفاوت قیمت خرید و ارزش اسمی این اوراق، تحت عنوان سود این اوراق شناسایی می شود. این نوع از اوراق، با توجه به اینکه از سمت بانک مرکزی و به نمایندگی از دولت به فروش می رسد، ریسک نکول نزدیک به صفر دارد و از بابت سایر ریسک های سرمایه گذاری نیز در پایین ترین سطح قراردارد. لذا نمی توان انتظار کسب سود بالا با توجه به ریسک بسیار پایین این اوراق داشت.

در گذشته جا به جایی وجه نقد خطرات بسیاری داشت و به همین دلیل استفاده از برات بسیار رواج داشت. در حالی که امروزه تجار با مراجعه به سیستم بانکی و بانکداری الکترونیکی نیازهای خود را بر طرف می کنند. این ابزار به منظور تامین مالی کالاهایی که هنوز از فروشنده به خریدار منتقل نشده است مورد استفاده قرار می گیرد.

اوراق تجاری

این اوراق از جهت اینکه در بازار پول دسته بندی می شود، دارای سررسید های کوتاه عموما 270 روز یا کمتر می باشد. برخلاف اسناد خزانه که بانک مرکزی به نمایندگی از دولت اقدام به انتشار وراق می نمود، در این حالت شرکت های مالی و مؤسسات غیرمالی منتشر کننده این اوراق هستند و لذا این اوراق تجاری بدون پشتوانه هستند و معمولاً بازپرداخت آن ها به وسیله دارایی خاصی تضمین نمی شود. هر چند که بنگاه های فروشنده این اوراق، می بایست دارای خطوط پشتیبانی کننده از طرف بانک های تجاری باشند.این اوراق برای تامین مالی شرکت هایی که در کوتاه مدت به وجه نقد نیاز دارند، بسیار مفید می باشد و حتی این اوراق قابلیت استفاده به عنوان راهکار تأمین مالی میان مدت و حتی دراز مدت نیز دارد.

گواهی سپرده، اوراقی است که توسط یک مؤسسه سپرده‌پذیر ( به‌طور معمول یک بانک ) در قبال مبلغ مشخصی پول که نزد آن سپرده شده، منتشر می شود. این گواهی دارای ویژگی هایی است از جمله تاریخ سررسید و نرخ بهره مشخص.

این نوع سرمایه گذاری در واقع دو مزیت عمده دارد، نخست این که سرمایه گذار می تواند به دقت بازده سپرده گذاری خود را محاسبه کند. دوم، زمان سررسید اصل و بهره گواهی نیز معین است. حداقل دوره سررسید گواهی های سپرده هفت روز و حداکثر آن نامحدود است. اما در عمل بیشتر گواهی های سپرده با سررسید کمتر از یک سال منتشر می شوند و در بین آن‌ها، گواهی های سه ماهه و شش ماهه از عمومیت بیشتری برخوردارند.